انواع تابلو معرق

معرق در لغت به معنای وصله، تکه و رگه می باشد و می توان هر کار رگه داری را معرق نامید. معرق کاری نوعی اثر هنری است که تکه های ریز چوب، فلز، پارچه،کاشی و … به زیبایی و در شکل های متفاوت در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

معرق کاری ایجاد طرح و نقش با استفاده از خرده های ریز بر روی صنایع دستی است. معرق کاری از هنرهای زیبایی است که در دوره سلجوقیان به اوج خود رسید. آثار به جای مانده از قرن ششم هجری به خوبی ظرافت های معرق کاری سلجوقی را نشان می دهد.

در قرن هشتم هجری ایرانیان توانستند این هنر کهن را با زیباترین اشکال هندسی و با به کارگیری علم ریاضی ایجاد کنند. اکثر شهرهای ایران به خصوص در اصفهان، تبریز، یزد، کاشان و..

تابلو معرق چوب اغلب بر روی زمینه چوب با استفاده از دوربری و ترکیب چوب های رنگارنگ به کار می رود. معرق چوب در صنایع دستی و هنری بسیاری از شهرهای ایران همچون اصفهان همچنان به کار گرفته می شود.

در دکوراسیون داخلی، تابلوهای معرق  اهمیت زیادی دارند.خلاقیت با دستان هنرمند معرق کار و استفاده از ابزارهایی ساده در نماسازی وتزیینات دکوراسیون داخل منازل به کار گرفته می شود.

لابی آپارتمان یکی از اماکن پرکاربرد هنر معرق در ساختمان های مسکونی است که جلوه بصری بسیار زیبایی نیز دارد. می توان گفت که معرق هنری است که ریشه در تاریخ این مرزو بوم دارد و توانسته در معماری مدرن و طراحی داخلی نیز هماهنگ با هنر معاصر پیشرفت کند.

این شیوه از معرق که هم اکنون در استانهای غربی کشور مثل کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی از رواج بیشتری برخوردار است و بیشتر بر روی جعبه و قاب عکس و تابلوها نظایر اینها کار می‌شود. در این شیوه معمولا جدول بندیها و حاشیه‌های موازی یا هندسی زیادی وجود دارد و در متن، طرحهای سنتی و بخصوص شطرنجی اجرا می‌کنند.

در این شیوه در لبه های تیز وسیله کاربردی مورد نظر قطعاتی هندسی به صورت مربع، مستطیل، متوازی الاضلاع و لوزی به صورت تکرار شونده نصب می‌کنند که اصطلاحا به آن “دندان موشی” و “جودک” گویند، البته این شیوه گاهی با منبت سنتی و مشبک همراه است. در این سبک گاهی به هنگام اجرای معرق، دور هر کدام از قطعات معرق را یک یا چند لایه روکش می‌چسبانند، که این لایه‌ها بعد از نصب قطعه و پرداخت به صورت یک خط محیطی در دور قطعات دیده می‌شود.

ضخامت قطعات معرق به کار رفته در این شیوه کمتر از معرق معمولی یا به عبارتی کمتر از ۳ میلیمتر ( حدود ۱ تا ۳ میلیمتر ) است. به همین دلیل به آن نازک کاری می‌گویند. دقت و نظم هندسی و زوایای دقیق در برش قطعات و چسباندن صحیح لازمه کیفیت فنی این سبک می‌باشد. از نظر هندسی سعی می‌شود در این شیوه از رنگ‌های محدودتری استفاده شود تا ریزه کاری‌ها به خوبی خود را نشان دهند.

این نوع  تابلو معرق به همراه یافتن تركیب خمیر مشكی به وجود آمد و ساده‌تر شدن روند كار به جهت بی‌نیاز شدن از برش زمینه موجب شد رواج چشم گیری پیدا كند، تا جایی كه امروزه تعداد زیادی از این گونه آثار در دسترس كاربران قرار داده می‌شود. در حال حاضر در میان تابلوهای عرضه شده به بازار تابلو های معرق سهم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند.

در این نوع معرق، پس از اتمام برش طرح مورد نظر بوسیله چوب ها به استثنا زمینه، قطعات معرق شده بالاتر از سطح زیر كار می‌باشند، بنابراین زمینه با رنگ پلی استر به رنگ دلخواه پر می‌شود تا همسطح نقوش تابلو معرق شده شود. زمینه رنگ می‌تواند مشكی، رنگی و یا حتی بصورت ابر و باد بوسیله رنگهای مختلف باشد.

در این شیوه رنگ كاری اهمیت فراوانی داشته چرا كه كمترین سهل انگاری در شرایط محیطی (كم یا زیاد بودن دمای محیط) و مواد رنگی (عنوان مواد افزودنی و هارد نر به كار رفته) به كار رفته موجب از بین رفتن اثر و آسیب دیدگی آن می‌گردد که شرح آن در بخش آسیب شناسی معرق آمده است.

این شیوه در دو نوع زمینه مشكی و ابروباد اجرا می‌گردد كه تنها تفاوت آن در بكارگیری رنگ مورداستفاده خمیر پلی استر است.

برای اجرای معرق روی تابلوها هنرمندان اغلب شیوه زمینه چوب را ترجیح می‌دهند، زیرا استفاده از این شیوه باعث می‌شود که ناحیه معرق شده با سایر نواحی چوبی تابلو هماهنگ باشد.

• معرق زمینه چوب ساده:

معرق زمینه چوب ساده قدیمی‌ترین نوع معرق بوده كه از شیوه جایگزینی به حالت امروزی خود درآمده است و هنرمند تمام سطح كار حتی زمینه را با بكارگیری مناسب چوب ها می‌پوشاند. آنچه در این بخش بسیار اهمیت دارد دقت در درز كردن چوب های زمینه با یكدیگر می‌باشد تا اثر هنری را از جلوه خارج نسازد.

این گونه معرق صورتهای مختلفی دارد:

•  زمینه چوب یك تكه است (جایگزینی): كه در این شیوه، قطعات معرق در محل های خالی ایجاد شده روی زمینه چوب جای داده می‌شود و به شیوه هندی معروف مى‌باشد.
•  زمینه بصورت ورق های چوب: در این شیوه، زمینه كار بوسیله درز شدن ورق های چوب به یكدیگر در اطراف طرح ایجاد می‌گردد.
•  زمینه نیز دارای موضوع است كه همانند طرح اصلی، با تونالیته های مختلف چوب ایجاد مى‌گردد.

• معرق تفكیك رنگ:

این شیوه، كه امروزه بیشتر در میان هنرمندان آكادمیك رواج دارد، تقسیم‌بندی برشهای چوب و انتخاب تونالیته‌های چوب بر اساس قوانین نقاشی و تفكیك تونالیته رنگها صورت می‌گیرد. بدین صورت كه ریزترین سایه روشن ها و تونالیته‌های رنگی طرح مورد نظر بوسیله انتخاب مناسب رنگهای مختلف چوب و برش آنها ایجاد می‌گردد و در نهایت یک اثر رئال با پرداختن به تمام جزئیات پدید می‌آید.

در این شیوه چنانچه كوچكترین اشتباهی در انتخاب تونالیته‌های رنگی چوب ایجاد گردد از ارزش هنری اثر می‌كاهد. لذا آشنایی با مبانی رنگ، سواد بصری در ایجاد اثر به این شیوه محسوس می‌باشد.

معرق مشبك، معرق منبت و معرق خاتم انواعی از معرق بوده كه در تلفیق با هنرهای دیگر بوجود می‌آید، که به توضیح مختصری از آنها می‌پردازیم:

• معرق مشبک:

در این شیوه، زمینه كار بدست آمده از مشبك با قطعات معرق پر می‌شود.

•  معرق منبت:

در این شیوه، تكه‌های برش خورده طرح معرق، بوسیله سوهان و مغار فرم داده می‌شود. حتی این شیوه می‌تواند در معرق های چند پلانه نیز انجام گرفته و طرح برجسته تری را ارائه نماید.

•  معرق گره:

در این شیوه، طرح گره بوسیله تنالیته‌های مختلف چوب معرق كاری می‌گردد. گاه نیز به سلیقه هنرمند ممكن است با منبت كاری نیز تلفیق شده و بوسیله مغار و سوهان لبه‌های آن فرم داده شود.

• معرق خاتم:

در این شیوه از برش ورقهای خاتم در برخی قسمت های معرق كاری استفاده می‌شود. نكته قابل توجه در این قسمت آن است كه برش ورقهای خاتم باید بصورت ساندویچ انجام گیرد، بدین صورت كه تكه ای سه لایی بر روی آن چسبانده و عمل برش ایجاد گردد. پس از اتمام برش، می‌توان سه لایی را از ورق خاتم جدا نمود. چرا كه با استفاده از این روش می‌توان از ریزش دانه‌های فلز موجود در ورق خاتم به هنگام برش، جلوگیری كرد.

1. انتخاب طرح و آماده نمودن آن در ابعاد و اندازه دلخواه.
2. چسباندن طرح با استفاده از یك لایه نازك چسب مایع بر روی تخته سه لایی.
3. خرد نمودن الگو به وسیله كمان اره به قسمت‌های كوچك‌تر و اتصال الگوهای
4. خرد شده بوسیله میخ سایه بر روی زیركار مناسب.
5.  انتخاب چوب‌های مختلف از نظر رنگ، بافت و نقش برای استفاده در تابلو و جایگزینی با الگو ها.
6. اتصال الگوها بر روی چوب مورد نظر بوسیله میخ یا چسب چوب.
7. دور بری چوب بوسیله كمان اره مطابق الگو.
8. جایگزین نمودن قطعات چوب به جای الگوها بر روی زیركار و چسباندن آن بوسیله چسب چوب بر روی تابلو.
9. پوشش درزها و خطوط اره و پستی و بلندی‌ها با استفاده از لایه‌ای از پلی‌استر پس از تكمیل تابلو.
10. برطرف نمودن پستی و بلندی ها و هم سطح نمودن تابلو با استفاده از سمباده‌های زبر و نرم.
11.  پوشش محافظ مناسب با نوع طرح با استفاده از لایه نازكی از انواع پلی استر، سیلر و كیلر و غیره، بنا به سلیقه و تكنیك معرق كار.

آنچه با یک نگاه در خانه متوجه آن می‌شوید طبیعتا نوع دکور یک خانه است. سبک هایی چون سنتی، کلاسیک و مدرن همگی مورد علاقه خانواده است. پیشنهاد شرکت هدایای تبلیغاتی ترنج گیفت (گروه صنعتی ترنج) به شما خرید تابلو‌های معرق خط، خوشنویسی، مضمون آیات قرآنی و اشعار است با رنگ ها و طرح‌های مختلفی مثل: ترمه، ترنج، صبا، عقیق، فیروزه، نگار، زرین که بسیار چشم نواز و آرامبخش و با یک حس خاص در فضای خانه یا محل کار که انرژی صدچندانی به زندگی بخشید.

شیوه‌ای که چوب‌ها را پس از برش بر روی چوب بچسبانند از دیرباز در ایران رواج داشته است. امروزه معرق بیشتر به صورت تابلو و طرح آن‌ها براساس نقاشی‌های آبرنگ و رنگ روغن و یا عکس می‌باشد که معرق تفکیک رنگ می‌نامند.